ESKİ ÇAĞ'DA İNANÇ, BİLİM VE SANAT

 Eski Çağ'da İnanç Bilim ve Sanat

Asurlar 

Asurların baş tanrıları Asur Asur kralı ise en yüksek din adamıdır Baş tanrı Asur'un  yanı sıra İştar, Şamaş, Sind, Adad, ve Ninurta gibi önde gelen tanrılar için tapınaklar icat edilmiştir. Ziggurat adı verilen tapınakları vardır.

Gözlem evleri ve zigguratlardan Astronomiye ilgi duyduklarını ve astronomi bilimini geliştirdiklerini anlarız .

Asurlar rölyefler kabartmalar ve heykeller yaparak sanatlarını geliştirmişlerdir.

Mısırlılar 

Firavunun İlahi bir varlık olduğu  mısırlar ölen kişileri mumyalayarak ahiret hayatının olduğuna inandıklarını gösterir.

İlk protez Cerrahiyle ilgilenmişlerdir ve mumyalama için tıp bilgisine ve eczacılık bilgisine sahip olmaları gerekmektedir astronomi ve geometri ve matematikle ilgilenmişlerdir.

Mimari yapıları piramitler Fresk türü resimleri ve heykelleri hiyeroglifler ile birlikte sanata katkı sağlamışlardır.

Hititler

Çok tanrılı inanca sahiptirler binlerce tanrıları olduğu bilinir tanrıları adına tapınaklar yapmışlardır. Bu tanrıların insani özellik taşıdıklarına inanırlardı.

Astronomi ve Tıp alanında ilerleme kaydetmişlerdir. Hastalıkların teşhis ve tedavisine büyük önem vermişlerdir ve hayvan anatomisi konusunda yeni keşifler yapmışlardır.  

Hititlerin yaptıkları çömlek fildişi nesneleri heykellerde kabartmalarda mühürlerde madenden üretilmiş hayvan biçimli kaplarda Hitit kültürünün izleri görülmüştür. Hititler hem çivi yazısı hem de hiyeroglif kullanmışlardır.

Urartular

Çok tanrılı inançları vardı. Kurban ve Adak kavramları vardı. Kralı kutsayan tanrı inancı ve ölen kişinin bir odaya gömülmesi bu davranış öldükten sonraki hayatı ahiret inancını gösterir.

Matematik alanında gelişmiş bir toplumdur. Hesaplar ölçüler ve teknik bilgilerde ileri seviyedeydiler hendekler kale savunmaları vb.

Duvarları çeşitli motifler ile süslemişlerdir. Ağaç ve fildişi madeninden eserler yapmışlardır. Kale ve burçlar inşa etmişlerdir.

Yunanlılar 

Çok tanrılı inanca sahiptirler ve tanrı için olimpiyatlar düzenlemişlerdir.

Astronomi de önemli gelişmeler ve bilgiler elde etmişlerdir güneş takvimini bulmuşlardır. Sokrates Platon Aristoteles gibi çok önemli isimler yetiştirmişlerdir Felsefe de Sokrates sayesinde gelişmişleridir. Modern tıbbın temellerini atmışlardır.

Heykel ve seramikler yapmışlardır bunların yanı sıra kabartma ve resimlerde yapmışlardır.

Hunlar (Türkler)

Gök tanrı inancını benimsemişlerdir ayrıca Şamanizm'e, atalar kültüne ve tabiat güçlerine de inanmışlardır. Tek tanrılı inanca sahiptirler. Ölümden sonraki hayata inanıp ölenleri atları ile birlikte kurgun adı verilen mezarlara gömmüşlerdir ve üstlerine balbal taşlarını dikmişlerdir.

Astronomi alanında gelişmiş olan hunlar kendileri için takvim bile yapmışlardır. Güneş yılı esasına dayanan takvimin adı On İki Hayvanlı Türk Takvimi'dir.

Kıymetli madenler kullandıkları ve sanat motifleri kullanmışlardır. Balbal ve Bozkır yapmışlardır. Dünyanın en eski halısı olarak bilinen pazırık halısını yapmışlardır.

ESKİ ÇAĞ'DA HUKUK

Eski Çağda Hukuk

Mezopotamya:

• Kaynağı dine dayandırılmıştır.
• Kısasa kısas ilkesi kullanılmıştır.
• Hem erkekleri hem de kadınları kapsayacak şekilde düzenlenmiştir.
• Bu kanunlarda özel mülkiyetten ailenin korunmasına can emniyetinden devlete karşı sorumluluklara kadar birçok konuda hükümler yer almıştır.
• Para cezasını kullanan bir medeniyettir (bazı suçlarda kullanılmıştır)

 Eski Mısır

• Yazılı kanunlar vardır fakat bu kanunlar günümüze kadar ulaşmamıştır.
• Eski Mısır'da ağır suçlar hapis veya idamla hafif suçlar kırbaçlama yada sakatlama ile cezalandırılmıştır.
• Bu kanunlarda mülkiyet, miras ve aile hukukuyla ilgili hususlara yer verilmiştir.

 Anadolu 

• Hukuk sistemlerini oluştururken komşu medeniyetlerden, özelikle Mezopotamya'dan  etkilenmişlerdir.
• Hukukun kayağı dine dayandırılmıştır.
• Suçlara genellikle para cezası verilmiştir (Tazminat) .
• Hititlerin yazılı kanunları günümüze kadar ulaşmıştır.
• Frigler tarımsal üretimi korumayı amaç edinen kanunlar kullanmışlardır.

 Avrupa 

• Doğu medeniyetlerinden esinlenerek yazılı kanunlar yapmışlardır.
• Bu medeniyette Atinalı Solon, Spartalı Lycurgus gibi isimler kanun koyucu olarak ön plana çıkmıştır.
• 12 Levha kanunları hazırlanarak günümüz modern hukukunun temelleri atılmıştır.
• Köleler Soylulara göre daha hafif cezalar alırdı eşitlik yoktu.

 Türkistan

• Türkistan da töre k-hukuku uygulanmıştır.
• Hukuk kurallarının kaynağı Gök Tanrı inancıdır ve yazılı değildir.
• Töre hukukundaki kurallar kurultayda belirlenmiştir, eşir suça eşit ceza ilkesi benimsenmiştir.
• Konargöçer yaşam tarzından dolayı kimseye uzun süreli hapis cezası verilmemiştir.
• Devlete isyan, askerlikten kaçma, cinayet ve hırsızlık ölüm ile cezalandırılmıştır.

Türklerde diğer medeniyetlere göre kadın daha ön plandadır ve kadın önemli rol üstlenmektedir zaman zaman ise kurultay da bile söz sahibi olmuşlardır Avrupa da ailede yaşça büyük erkeğin hakimiyeti altında yaşayan aile bireyleri vardır. Anadolu medeniyeti aile yapısına önem verirlerdi aile ve çocuklar için kanunlar vardı. Kadınlar Anadolu da çalışma hayatına işçi, ebe, şifacı olarak katıldılar. Mezopotamya da aile birliğini korumayı amaçlayan kanunlar vardı. Kanunlar erkeklerin menfaatineydi 

Urkagina ve Hammurabi kanunları ataerkil anlayışına uygun olarak düzenlenmişti.

Eski Çağ'da Kurulmuş Devletlerin Ordu Ve Siyasi Sistemleri

Sümerler:

• Krallık tarafından yönetilmiştir
• Sümer kentleri zamanla büyüyüp devletleştikçe güvenlik endişeleri artıyor, bu nedenle düzenli askeri birlikler ortaya çıkıyor.
• Askerlerde üniforma gibi kıyafetler vardır.
• Teokratik bir devlet anlayışına sahiptirler.
• Ensi ve Patesi adı verilen krallara sahiptirler.
• Şehir devletleri birbirleriyle mücadele ediyorlardı.
• Sümer yazısının bulması her anlamda gelişme için önemli bir adımdır.

 Mısır Devleti:

• Mısır krallıkla yönetilen bir devlettir.
• Mısır kralları yaptıklarında Tanrının yeryüzündeki  yöneticileri olarak gördüklerinden kendilerine anıt mezarlar (Piramitler) yaptırmışlardır.
• Üst düzey sivil ve askeri görevlere ise hanedan üyesi soylular  getirildi.
• Düzenli ordu etkin değildi.
• Paralı askerler ve köle savaşçıları vardı 
• Düzenli ordu isyanlardan sonra kurulmuştur.

  Akadlar: 

• Akad egemenliği Mezopotamya da yeni bir devlet modelini ve yeni bir kral tipini geliştirmiştir.
• Krallar güçlü ve hareketli ordularıyla başkentten oldukça uzak yerlere üst üste seferler düzenlemiş ve  başkentin ihtiyacı olan ham maddeyi ve zenginliği kısa sürede getirmiştir.
• Akadlar uzak bölgelere sefer yaptıklarından dolayı kendilerine imparatorluk denilmiştir 

  Hititler:

• Krallıkla yönetilmiş bir devlettir. 
• Krallar tanrının gözdesi gibi ünvanlar almışlardır 
• Kralın varisi sonraki tahta çıkan kişi olacaktır.
• Üst düzey yetkililerin bulunduğu Pankuş adı verilen meclis vardır.
• Hitit ordusunun baş unsurları piyadeler ve savaş arabalarından oluşur.
• Kadeş antlaşmasını imzalayarak iki büyük devlet arasındaki ilk barış antlaşması olmuştur.
• Kendilerine bazen imparatorluk demişlerdir.

  Romalılar:

• Roma bir şehir devleti olarak kurulmuştur.
• Roma ordularına lejyon adı verilen askeri birlikler vardır
• Batı ve doğu roma olarak 2 ye ayrılmıştır 
• Akdeniz hakimiyeti için büyük bir donanma ile desteklenmiştir.
• Kaplumbağa taktiğini diye bir stratejileri vardır.

   Asya Hun Devleti:

• Gök Tanrı inancına sahip olup kralların Tanrı tarafından gönderildiğine inanırlar.
• At kullanmaları orta asyadaki hakimiyetlerini arttırmıştır.
• Toy (kurultay) denilen meclisleri vardır.
• Demircilikte gelişmiş oldukları için güçlü bir ordu yapısına sahiptirler.
• Hilal adı verilen stratejik taktiklere sahiptirler.
• Orduda onlu sistem adı verilen bir sistemleri vardır
• M.Ö.209: Türk Silahlı Kuvvetlerinin sembolik kuruluş yılı olarak geçer.
• At üzerinde giden öne ve arkaya çok hızlı ok atabilen atlı süvariler vardır.
• Türklerden korkularından Çinliler Çin Seddi'ni yapmışlardır

NEOLİTİK ÇAĞ´DA TARIM DEVRİM'İ

 Tarım Devrimi öncesi insan hayatı:

• İnsanlar konargöçer bir hayat yaşıyorlardı.
• Avcı toplayıcı bir hayat sürüyorlardı.
• Avcılık genellikle erkeklerde yabani veya evcilleşmemiş bitkiler kadın ve çocukları topluyorlardı.
• Kendiliğinden oluşan mağaralarda bulunan besin bitene kadar yaşıyorlardı.
  
  

Tarım Devriminden sonra insanlık :

• Kıta kıta farklı besinler evcilleştirilmeye başlamıştı.
  
• İnsanlar bir yere ekleyebilmek için kendilerine uygun bölgeleri seçmişler ve bu da özel mülk sistemini ortaya çıkarmışlardır.  
  
• İnsanların ekinlerini toplamak için beklemeleri gerekiyordu işte bu olay yerleşik hayata geçmek için bir sebepti.
• Ekinler ekildikçe insanlar o ürünlerle beslenmeye başlarlar.
• İnsanlar bir süre sonra fark ettiler ki besinleri benim istediğimden fazla çıkıyor işte buna artı ürün  denilmeye başlandı. 
• Artı ürünleri korumak için çömlekleri kullanmışlar, çömlekleri ise  tapınaklara yerleştirmişler. 
  
• Tapınak kavramı dini ibadet, din ve inançların M.Ö. öncesine dayandığını gösteriyor. 
  
• Tarım devrimiyle birlikte sosyal sınıflarda ortaya çıktı.
• Tarımsal devrimle iş olanakları arasında tapınak görevlileri, çiftçiler artı ürünü korumak için askerler ve artı ürünü dağıtmak için yetkili kişiler ortaya çıkmıştır. 
• Artı besinlerle insanlar ticaret yapabilirler ancak o dönemde daha para keşfedilmediği için takas sistemi ortaya çıkardı mesela ben ona artı ürünümden bir parça verirdim o da beni korurdu. Ben ona üründen pay verirdim o da benim için ürünlerimi sular ve onları toplardı. 
  

    Tarım devriminin ilk gözlemlendiği yerler ve nerede hangi besinlerin üretildiği:

• ORTA AMERİKA: Arazi düzlüklerinden oluşan ve kalıcı nehir ve göllerde bulunan bir bölgedir. Orta Amerika'da başta mısır olmak üzere avokado, fasulye ve bal kabağı yetiştiriliyor. İklimi  Tropikal ve ılımandır. 
  
  
• MEZAPOTAMYA: Etrafında Fırat ve Dicle nehirleri bulunan bir bölgedir. Yazları kurak geçen bir iklime sahiptir. Başta buğday olmak üzere arpa, mercimektir. 
  
  
• GÜNEYDOĞU ASYA: İndus ve Ganj nehirleri bulunan geniş ve genellikle düz bir bölgeye sahiptir. Muson iklimine ev sahipliği yapan bu bölge genellikle sulak ve çok yağış alan bir yere başta pirinç olmak üzere darı, soya fasulyesi ve muzdur. 

1. Bu bölgelerde farklı ürünler yetiştirilir çünkü bakanlık alan ve iklim ürünleri için çok önemlidir 
2. Bu tarım yerlerinin de  ya nehir yada göl vardır çünkü besinler için en önemli faktör su dur .
3. Tarım devrimi çok zor yayılmıştır çünkü haberleşme çok az bazı medeniyetler kendileri tarafından keşfedilmiştir, bazıları ise komşuluk medeniyetlerinden esinlenilmiştir. 
4. Neolitik dönemde  köpek evcil hayvan olarak kullanılıyorlardı.
   
   

KAYNAKÇA:  MEB TARİH KİTAB'I SYF. 70-80

TARİH'TE DİJİTALLEŞMENİN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ

Tarihte dijitalleşmenin olumlu etkileri:
Tarihi bilgiler dijital olarak saklanırsa daha güvenli olabilir çünkü eskiden yazılan kitaplar ,defterler ve taş yazıtlar bunlar kaybolurlar yırtılabilirler. İnsanların elindeki telefon, bilgisayar tablet gibi teknolojik aletlerden kolayca istenilen tarihi bilgiler araştırılabilir ve bu da onlara zamandan tasarruf sağlar. İnsanlar genellikle kitaplara başvururlar ama o kitapların alabilmek için cüzi bir miktar paraya ihtiyaç duyarlar ama teknolojiden faydalanırlarsa hiç para harcamadan istenilen tarihsel bilgiye ulaşabilirler. Ben tarihsel bir bilgi araştırırken WİKİPEDİA'dan yararlanırım.

Tarihte dijitalleşmenin olumsuz etkileri:
Güvenirlilik sorunları ile başlayalım. İnternet herkese açık bir ortamdır herkes istediği gibi tarihsel bilgi paylaşabilirler ama bu bilgilerin doğruluğu kesinlikle tartışılır. Bilgi çöplüğü diye bir şeyde vardır. Ben mesela MU adasını araştırmak istiyorum ama benim bilmek istemediğim ve kullanamiyacağım bilgiler karşıma çıkabilir. Tarihsel bilgi sadece internete sıkıştırılmamalıdır interneti olmayan telefonu olmayan bir çok insan şuan günümüzde bulunmaktadır eğer tarihsel bilgi kitaplara da yansıtılmazsa bu gibi insanlar tarihten mahrum kalabilirler.

Enes Bora Doğan 9/B 514


KAYNAKÇA: EVRİM AĞACI